در ماه‌های اخیر کاهش قیمت نفت خام به بحث اول محافل اقتصادی بدل گشته است و در این میان دلایل مختلفی برای این کاهش قیمت برشمرده می‌شود. بدیهی است که در هر رویدادی به خصوص تحولات اقتصادی نمی‌توان از یک جنبه به موضوع نگریست و تنها یک عامل را موجب آن رویداد دانست و کاهش قیمت نفت نیز از این مقوله مستثنا نیست، بلکه از جمله دلایل این کاهش قیمت می‌توان به رکود اقتصاد جهانی و به‌ویژه کاهش رشد اقتصادی دو کشور عمده مصرف‌کننده نفت خام یعنی چین و ایالات‌متحده اشاره کرد و البته صدور نفت از بازارهای غیررسمی و خارج از اپک در کشورهایی مانند لیبی که دچار ناآرامی هستند نیز در این سیر نزولی بی‌تأثیر نیست. اما هیچ‌کدام از این مسائل غیرمترقبه نیست بلکه اساساً فلسفه وجودی سازمان اپک نیز مقابله با همین نابسامانی‌های بازار و ایجاد تعادل است، لکن آنچه جای تأسف دارد، مخالفت‌های عربستان سعودی با کاهش سطح تولید و همراهی با منافع مصرف‌کنندگان به‌جای صادرکنندگان است که مانع انجام وظیفه ذاتی اپک در ایجاد توازن در بازار نفت شده است.
بسیاری از تحلیلگران این کارشکنی‌های عربستان را تبانی و توطئه مشترک این کشور با برخی کشورهای غربی می‌دانند که برای ضربه به اقتصادهای مستقل از غرب و درعین‌حال کاهش هزینه‌های کشورهای غربی برای دستیابی به انرژی آن‌هم در فصل سرما و رکود اقتصاد غرب انجام می‌گیرد؛ اما حال چه چنین توطئه‌ای درکار باشد که با توجه به مناسبات عربستان و میزان وابستگی دولت این کشور به غرب، هست و چه به احتمال بسیار ضعیف این تصمیم به بالا نگاه‌داشتن سقف تولید تصمیم مستقل عربستان برای رقابت کاذب با رقبای منطقه‌ای خویش باشد، تفاوتی در اصل ماجرا نمی‌کند، به‌هرروی این‌گونه اقدامات عربستان پدیده جدیدی نیست و این کشور سابقه‌ای طولانی در اقدام به بازارشکنی یا دامپینگ در بازار نفت دارد؛ اما آنچه مقامات عربستان و معدود کشورهای حاشیه خلیج‌فارس که با سیاست‌های عربستان در جلوگیری از کاهش تولید نفت همراهی می‌کنند و مانع اقدام مؤثر اپک در این خصوص می‌شوند، توجه ندارند و به‌واقع باید آن را اشتباه راهبردی آنان دانست اینکه اصرار بر این سیاست در مدتی طولانی صدمات فراوانی به اقتصادهایشان وارد خواهد نمود، چراکه هیچ‌یک از کشورهای صادرکننده نفت به‌اندازه عربستان و برخی کشورهای همراه آن به صادرات نفت وابسته نیستند و این عربستان سعودی است که با فقدان زیربنای اقتصادی و کشاورزی قوی، تنها و تنها به نفت وابسته است، فلذا فروش ارزان و فراوان آن از یک‌سو با کاهش درآمدهایش همراه خواهد بود و از سوی دیگر با تمام شدن سریع‌تر این منابع مواجه خواهد شد که سبب می‌شود این کشور در آینده با بحران اقتصادی شدیدی مواجه شود. با توجه به این واقعیات، اقدام عربستان را در ناکام گذاشتن اپک در رسیدن به تصمیم برای کاهش سقف تولید را باید نوعی خود زنی سیاسی و اقتصادی دانست.
منتشره در روزنامه آفتاب یزد